Hiểm họa lũ lụt thường gây ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế địa phương và đời sống của cư dân ven biển Nam Trung Bộ Việt Nam. Việc hiểu được các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện của lũ lụt có thể góp phần thiết lập các biện pháp ứng phó giảm thiểu các nguy cơ.
Bài
báo của nhóm tác giả Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN và các cộng sự với tiêu đề
“A Hybrid Approach Using GIS-Based Fuzzy AHP-TOPSIS Assessing Flood Hazards
along the South-Central Coast of Vietnam” đăng trên Applied Sciences tập 10, số 20 (2020) đã đưa ra nghiên cứu thực
nghiệm về việc áp dụng sự kết hợp của quy trình phân cấp phân tích mờ (AHP), kỹ
thuật mờ đối với thứ tự ưu tiên tương tự với giải pháp lý tưởng (TOPSIS) và hệ
thống thông tin địa lý (GIS) để đánh giá các nguy cơ lũ lụt vùng duyên hải Nam
Trung Bộ của Việt Nam.
Nghiên
cứu sử dụng dữ liệu được thu thập từ các cuộc thảo luận nhóm tập trung (FGD) với
năm chính quyền cấp xã; một phiếu điều tra của tám trưởng ấp ở xã Phước Thắng
(tỉnh Bình Định); cùng các tài liệu, báo cáo và bản đồ chuyên đề được cung cấp
từ các nguồn chính thức. Có tổng cộng 12 bản đồ về các yếu tố lũ lụt được chuẩn
bị. Kết quả cho thấy độ cao địa hình, địa hình đáy lạch, diện tích ngập lụt do
triều cường và khoảng cách đến vùng nước là những yếu tố chính ảnh hưởng đến
nguy cơ lũ lụt. Thôn An Lợi có nguy cơ lũ lụt cao nhất, tiếp theo là các thôn Lạc
Điền, Lương Bình và Phổ Đông. Bản đồ về nguy cơ lũ lụt cho thấy phần phía tây
được đánh giá là nguy hiểm thấp, trong khi phần phía đông là khu vực có nguy cơ
rất cao. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng phương pháp kết hợp sử dụng
AHP-TOPSIS mờ dựa trên GIS cho phép kết nối những người ra quyết định với các yếu
tố ảnh hưởng của lũ lụt. Để giảm thiểu lũ lụt, cả Chính phủ Việt Nam và chính
quyền tỉnh Bình Định cần lồng ghép việc giảm nhẹ thiên tai vào các chính sách
phát triển kinh tế - xã hội.
Các
kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng AHP-TOPSIS mờ là một phương pháp đầy hứa hẹn
để đưa ra các dự đoán chính xác và đáng tin cậy về các nguy cơ lũ lụt.
AHP-TOPSIS và GIS mờ tích hợp cũng được đề xuất để đánh giá các nguy cơ lũ lụt ở
những khu vực thiếu dữ liệu. Những kết quả này sẽ mang lại lợi ích cho các kỹ
sư, nhà phân tích lũ lụt, nhà hoạch định chính sách, chính quyền địa phương và
người dân địa phương trong việc cung cấp hướng dẫn đánh giá nguy cơ lũ lụt, trực
tiếp giúp xác định các hành động ngăn chặn lũ lụt ở các khu vực. Theo đó, cần phát
triển các hệ thống cảnh báo lũ lụt, phòng chống lũ lụt tạm thời, bảo vệ tài sản
có giá trị và huy động các dịch vụ khẩn cấp để giảm thiểu tác động của các nguy
cơ lũ lụt. Phương pháp này giúp cải thiện việc đánh giá nguy cơ lũ lụt ở các
vùng ven biển tương tự cũng như cho phép thiết lập các kế hoạch cứu hộ nhằm giảm
nhẹ thương vong và tổn thất tài sản.
Để
giảm thiểu lũ lụt trong khu vực nghiên cứu, cả Chính phủ Việt Nam và chính quyền
tỉnh Bình Định cần lồng ghép giảm nhẹ thiên tai vào các chính sách phát triển
kinh tế - xã hội. Các chính sách này bao gồm: Khung thể chế để quản lý lũ tổng
hợp cấp vùng và địa phương; Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo lũ; Hệ thống
thủy lợi phải cho phép ứng phó với các nguy cơ lũ lụt; Hoàn thiện quy hoạch các
ngành, vùng công nghiệp; Tăng cường quản lý, bảo vệ rừng xung yếu, rừng đầu nguồn.
- Về bài báo: Nguyen,
Huu X., An T. Nguyen, Anh T. Ngo, Van T. Phan, Trong D. Nguyen, Van T. Do, Dinh
C. Dao, Dinh T. Dang, Anh T. Nguyen, The K. Nguyen, and Luc Hens (2020), “A
Hybrid Approach Using GIS-Based Fuzzy AHP-TOPSIS Assessing Flood Hazards along
the South-Central Coast of Vietnam,” Applied
Sciences 10, no. 20: 7142. https://doi.org/10.3390/app10207142
- Danh sách tác
giả:
- Huu Xuan
Nguyen, Anh Tu Ngo, Van Tho Phan, Trong Doi Nguyen:
- Faculty of
Natural Science, Quy Nhon University, Binh Dinh, Vietnam
- An Thinh Nguyen:
Faculty of Development Economics, University of Business and Economics, Vietnam
National University, Hanoi (VNU), Vietnam;
- Van Thanh Do: Faculty
of Geography, Hanoi National University of Education, Hanoi, Vietnam
- Dinh Cham Dao: Institute
of Geography, Vietnam Academy of Science and Technology (VAST), Hanoi, Vietnam;
- Dinh Tung Dang:
Ministry of Science and Technology of Vietnam, Hanoi, Vietnam
- The Kien Nguyen:
VNU University of Economics and Business, Center for Socio-Economic Analysis
and Databases (CSEAD), Hanoi, Vietnam.
- Luc Hens: Vlaamse
Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), Boeretang 200, 2400 Mol,
Belgium.
- Trong đó, tác
giả thuộc Trường ĐHKT - ĐHQGHN:
| PGS.TS. Nguyễn
An Thịnh là Trưởng khoa Kinh tế Phát triển (Trường Đại học Kinh tế,
ĐHQGHN), đồng thời đảm nhận vị trí Phó chủ tịch Hiệp hội Sinh thái Cảnh quan Quốc
tế tại Việt Nam (VN-IALE).
PGS.TS. Nguyễn
An Thịnh có chuyên môn sâu, nghiên cứu và giảng dạy về Kinh tế và Quản lý tài
nguyên môi trường, đã xuất bản trên 20 cuốn sách khoa học (trong đó đồng chủ
biên 4 cuốn sách viết bằng tiếng Anh, gồm 3 cuốn được NXB Springer ấn hành),
trên 30 bài báo ISI/SCOPUS và trên 100 bài báo đăng tải trên tạp chí chuyên
ngành trong nước. Năm 2014, PGS.TS. Nguyễn An Thịnh nhận giải thưởng “Sách hay,
sách đẹp” dành cho cuốn sách chuyên khảo “Sinh thái cảnh quan: lý luận và ứng dụng
thực tiễn trong môi trường nhiệt đới gió mùa” (1040 trang, NXB Khoa học và Kỹ
thuật). |
| TS. Nguyễn Thế Kiên: Giảng viên Bộ môn Thống kê và Phương
pháp nghiên cứu kinh tế; Phó Giám đốc phụ trách, Trung tâm Dữ liệu và Phân tích
Kinh tế - Xã hội, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN.
TS. Nguyễn Thế Kiên
đã công bố 22 bài báo quốc tế, trong đó là tác giả chính, đồng tác giả 15 bài
báo đăng tải trên các tạp chí thuộc hệ thống ISI/Scopus và nhiều bài báo trong
nước. Ông là tác giả chính và đồng tác giả của 5 chương sách thuộc Nhà xuất bản
Springer; chủ biên và đồng chủ biên của 4 sách giáo trình/chuyên khảo); chuyên
gia bình duyệt của 6 tạp chí trong nước và quốc tế. Lĩnh vực nghiên cứu chính
của TS. Kiên gồm: Ứng dụng các phương pháp định lượng trong phân tích kinh tế
và chính sách; Kinh tế phát triển; Kinh tế học hành vi. |