Tình hình kinh doanh của ngành ngân hàng có sự cải thiện đáng kể trong 3 quý đầu năm và được kỳ vọng cải thiện rõ nét trong cả năm 2015 so với năm trước đó với nhu cầu của khách hàng về việc sử dụng sản phẩm, dịch vụ tại TCTD dự kiến tăng trong khi rủi ro của các nhóm khách hàng được kỳ vọng giảm nhẹ; tỷ lệ nợ xấu được phần lớn các TCTD dự kiến giảm so với cuối năm 2014; huy động vốn và tín dụng trong cả năm 2015 tiếp tục được kỳ vọng tăng trưởng cao.
Đó là kết quả điều tra xu hướng kinh doanh đối với các tổ chức tín dụng (TCTD) và chi nhánh ngân hàng nước ngoài của Việt Nam mới nhất do Vụ Dự báo, thống kê (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) thực hiện
Theo nhận định của các TCTD, tổng thể các nhân tố chủ quan và khách quan tác động đến hoạt động kinh doanh của ngành tài chính, ngân hàng đang có sự cải thiện hoặc ổn định hơn trong năm 2015 so với năm 2014. Nhận định về các yếu tố chủ quan, 71,6% TCTD kỳ vọng tổng thể các nhân tố nội tại của họ diễn biến trong năm 2015 về cơ bản tốt hơn so với năm 2014, 25,9% nhận định “không thay đổi” và chỉ có khoảng 2,5% TCTD cho rằng các nhân tố nội tại của họ “suy giảm”. 3 yếu tố nội tại được các TCTD cho là cải thiện nhất trong năm 2015 là: “Chính sách và dịch vụ chăm sóc khách hàng của TCTD” “Chính sách và năng lực quản trị rủi ro của đơn vị” và “Chính sách lãi suất, tín dụng và tỷ giá của TCTD” trong khi các yếu tố về “Nguồn nhân lực” và “Trang thiết bị” được nhận định cải thiện ở mức độ thấp hơn.
Xét về các yếu tố khách quan, 34,1% TCTD nhận định tổng thể các yếu tố khách quan có chuyển biến tích cực hơn trong năm 2015 và 59,8% TCTD nhận định môi trường kinh doanh bên ngoài tương đối ổn định. Trong các yếu tố khách quan thì 3 yếu tố “Chính sách tín dụng, lãi suất và tỷ giá của NHNN”, “Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của đơn vị”, “Cơ chế quản lý và quy định về an toàn hoạt động ngân hàng của NHNN” được các TCTD đánh giá là “cải thiện” tốt nhất trong năm 2015.
Các nhu cầu sử dụng sản phẩm dịch vụ, ngân hàng của khách hàng (gồm nhu cầu về việc gửi tiền, vay vốn, dịch vụ thanh toán và thẻ) được phần lớn các TCTD kỳ vọng gia tăng trong năm 2015 trong đó kỳ vọng mạnh mẽ vào sự phục hồi của nhu cầu vay vốn. Điều này cho thấy, dòng vốn trong nền kinh tế thực sự đã được khơi thông, thúc đẩy các nhu cầu của khách hàng về việc sử dụng sản phẩm dịch vụ tại các TCTD sau khi chính sách của Chính phủ và NHNN về việc giảm mặt bằng lãi suất, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh có hiệu lực, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Trên cơ sở đó, các TCTD nhận định tình hình kinh doanh của ngành tài chính, ngân hàng có sự cải thiện rõ rệt hơn trong năm 2015 so với năm trước với 77,7% TCTD nhận định tình hình kinh doanh “cải thiện” (trong đó 45,9% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh “cải thiện nhiều”), 14,1% TCTD nhận định tình hình kinh doanh “ổn định”. Bình quân kỳ vọng về tốc độ tăng trưởng lợi nhuận toàn hệ thống trong năm 2015 đã được các TCTD điều chỉnh tăng từ mức 8,89% (ghi nhận tại cuộc điều tra tháng 6/2015) lên mức 9,73% tại cuộc điều tra tháng 9/2015. Nhóm NHTMCP lớn và nhóm công ty TC & CTTC dẫn đầu kỳ vọng về mức tăng trưởng lợi nhuận bình quân. Thu nhập ròng từ lãi, phí và dịch vụ được kỳ vọng tăng trưởng tốt (16 – 20%) là động lực dẫn dắt sự cải thiện lợi nhuận của các TCTD trong năm 2015 trong khi thu nhập từ hoạt động tự doanh được kỳ vọng tăng trưởng thấp hơn đáng kể (3,1%).
Các TCTD nhận định rủi ro của các nhóm khách hàng có xu hướng giảm trong năm 2015 so với năm 2014. Trên cơ sở đó, các TCTD tin tưởng nợ xấu của họ tại thời điểm cuối năm 2015 sẽ giảm so với cuối năm 2014, trong đó 89% TCTD tin tưởng tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng của họ có thể ở mức 3% hoặc thấp hơn. Bình quân kỳ vọng có trọng số dựa trên quy mô tín dụng của các TCTD về tỷ lệ nợ xấu của toàn hệ thống TCTD đạt mức 2,39% ước tính đến cuối năm 2015.
Thanh khoản của toàn hệ thống TCTD liên tục được duy trì ở trạng thái ổn định, tích cực, tương đối dồi dào. 90% TCTD nhận định thanh khoản của đơn vị mình đang ở trạng thái tốt đối với cả VNĐ và ngoại tệ, 9% nhận định trạng thái thanh khoản ổn định và chỉ có 1% TCTD nhận định trạng thái thanh khoản chưa được như mong muốn.
Mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay được 42-48% TCTD dự báo tính đến cuối năm 2015 sẽ giảm khoảng 1%/năm so với cuối năm 2014; 26-28% TCTD kỳ vọng mặt bằng lãi suất sẽ tiếp tục duy trì “ổn định” và 26-30% TCTD dự báo mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay có thể “tăng nhẹ” nhưng mức tăng trung bình kỳ vọng không quá 0,7%/năm. Bình quân toàn hệ thống, kỳ vọng mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay đều “giảm nhẹ”, với mức giảm bình quân lần lượt là 0,26%/năm và 0,31%/năm tính đến cuối năm 2015 so với năm 2014.
Huy động vốn của toàn hệ thống ngân hàng được các TCTD kỳ vọng tăng trưởng bình quân 15,56% tính đến cuối năm 2015, trong đó huy động vốn VND tăng nhanh hơn so với huy động vốn ngoại tệ.
Với nhận định lạc quan về sự cải thiện cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của ngành tài chính, ngân hàng, các TCTD kỳ vọng dư nợ tín dụng của toàn hệ thống tăng trưởng bình quân 17,6% trong năm 2015. Kỳ vọng này cho thấy, các TCTD đang khá lạc quan về sự phục hồi của nền kinh tế và khả năng hấp thụ vốn vay cũng như triển vọng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong năm 2015 và 2016.