Để xây dựng môi trường du lịch xanh, việc quản lý chuỗi cung ứng trong ngành du lịch là hết sức quan trọng. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hoài và cộng sự với tiêu đề “Impact of green supply chain practices on financial and non-financial performance of Vietnam’s tourism enterprises” đăng trên tạp chí quốc tế “Uncertain Supply Chain Management” Vol.8 Iss.3 (2020) là một trong số ít công trình đánh giá tác động của quản lý chuỗi cung ứng xanh đến hiệu quả tài chính và phi tài chính của các doanh nghiệp du lịch tại thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các khuyến nghị hữu ích đối với các doanh nghiệp.

Một thực tế có thể quan sát trực tiếp nhất là sự di chuyển của hàng dài du khách trên khắp thế giới kèm theo sự gia tăng chất thải, khí thải, ùn tắc giao thông khiến chất lượng cuộc sống của người dân địa phương bị giảm sút. Với sự phát triển của giao thông vận tải và truyền thông, ngày càng có nhiều khách du lịch khám phá những vùng đất xa xôi hơn trên Trái đất, gián tiếp tạo ra sự mất cân bằng sinh thái. Ví dụ, việc khai thác vô tội vạ các rặng san hô cùng với hoạt động thám hiểm Thái Bình Dương phục vụ nhu cầu của du khách đã phần nào gây ra biến động khí quyển khiến El Nino - Southern Oscillation. Chuỗi cung ứng du lịch xanh gắn với phát triển bền vững đã trở thành đối tượng nghiên cứu và xây dựng khung lý thuyết nhằm đưa ra giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực của chuỗi cung ứng du lịch đến môi trường.

Để xây dựng môi trường du lịch xanh, việc quản lý chuỗi cung ứng trong ngành du lịch là hết sức quan trọng, bởi để phát triển toàn diện và bền vững, mọi vấn đề phải được giải quyết đồng bộ từ khâu cung ứng đến khâu tiêu thụ sản phẩm cuối cùng. Các chủ đề về tác động của quản lý chuỗi cung ứng xanh đến hiệu quả tài chính và hiệu quả phi tài chính như hiệu quả quản lý môi trường, gia tăng lợi thế cạnh tranh và cải thiện hình ảnh của doanh nghiệp đã được nghiên cứu trong các bối cảnh khác nhau, hoặc trong một khu vực nhỏ của ngành du lịch như nhà hàng. Tuy nhiên, thực tế vẫn có rất ít tác giả nghiên cứu về chủ đề này, bởi du lịch là một ngành dịch vụ đặc thù và có nhiều điểm khác biệt so với các ngành sản xuất khác. Đặc biệt, trong bối cảnh một nước có nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, hầu như chưa có nghiên cứu nào được thực hiện. 

Nghiên cứu của nhóm tác giả hướng tới mục đích đánh giá tác động của quản lý chuỗi cung ứng xanh đến hiệu quả tài chính và phi tài chính của các doanh nghiệp du lịch tại thành phố Hà Nội. Nhóm tác giả lựa chọn phân tích dựa trên quan điểm 5 lý thuyết chính gồm: Lý thuyết các bên liên quan, lý thuyết thể chế, lý thuyết dựa trên nguồn lực, lý thuyết kinh tế chi phí giao dịch và lý thuyết phụ thuộc nguồn lực. Mô hình nghiên cứu tổng quát được đề xuất như sau:

Nhóm tác giả lựa chọn phương pháp nghiên cứu định lượng và dựa trên khảo sát hơn 150 doanh nghiệp trong danh mục doanh nghiệp du lịch của Hiệp hội Du lịch Việt Nam. Dữ liệu thu thập được 150 phiếu để phân tích và kiểm tra các giả thuyết nghiên cứu. Sử dụng phần mềm Smart PLS phiên bản 3.3.2 để chạy mô hình PLS-SEM nhằm kiểm định các giả thuyết. 

Kết quả phân tích đã chỉ ra rằng việc triển khai quản lý chuỗi cung ứng xanh trong du lịch nói riêng và trong nền kinh tế nói chung là hết sức cần thiết. Thực hiện quản lý chuỗi cung ứng xanh sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường, nâng cao lợi thế cạnh tranh, hình ảnh uy tín của doanh nghiệp và từ đó nâng cao hiệu quả tài chính cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thực hiện quản lý chuỗi cung ứng xanh, cần phải thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, phát triển và ứng dụng công nghệ, từ hoạch định chính sách và thực hành các nguyên tắc kinh doanh xanh, tạo việc làm và đầu tư xanh vào cơ sở hạ tầng liên quan đến du lịch, đường bộ. giao thông, sân bay, công viên và các khu bảo tồn, các thành phố nhằm giảm lượng khí thải carbon một cách bền vững, cùng với việc thiết kế các công trình xanh.

Từ kết quả trên, nghiên cứu đưa ra một số khuyến nghị đối với doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn Hà Nội:

- Về mặt lưu trú: Các dịch vụ lưu trú phải lập kế hoạch sử dụng năng lượng hiệu quả hơn; thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo về các vấn đề môi trường như quản lý, xử lý và tái chế chất thải... Các phương thức quản lý khách sạn vừa giúp giảm chi phí hoạt động của khách sạn, giảm thiểu tác động của ngành du lịch đến ô nhiễm môi trường, xây dựng hình ảnh cũng thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

- Về phía cơ quan quản lý: Các cơ quan quản lý cần đưa ra một hệ thống tiêu chuẩn và giấy phép (bao gồm cả việc dán nhãn sinh thái), tiến hành kiểm tra chặt chẽ các hoạt động gây ô nhiễm môi trường và ban hành các quy định rõ ràng cho các cơ sở lưu trú. khi gây ô nhiễm môi trường. Các quy định về trách nhiệm gây ô nhiễm môi trường cũng gắn chặt với việc quản lý nguồn nhân lực. 

- Đối với dịch vụ vận chuyển: Các công ty du lịch có thể thiết kế hành trình và sử dụng phương tiện di chuyển cho khách du lịch tạo ra ít khí thải hơn. Việc tính toán chi phí môi trường trong chi phí chuyến đi và sử dụng các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường không chỉ tác động mạnh đến việc giảm thiểu ô nhiễm mà còn góp phần nâng cao nhận thức của khách du lịch về các vấn đề môi trường.

- Đối với dịch vụ di chuyển mặt đất, giải trí: Các công ty lữ hành khi chuyển phần lớn sản phẩm của họ sang các hoạt động du lịch sinh thái, điển hình nhất là hướng dẫn viên du lịch, văn phòng du lịch địa phương cần được đào tạo để hướng dẫn khách du lịch tuân thủ các quy định về hành trình để đảm bảo giảm thiểu tác động đến môi trường và tối đa hóa lợi ích kinh tế cho các nhà cung cấp dịch vụ du lịch địa phương. Hãng lữ hành cần thiết kế chương trình để đảm bảo nhu cầu khám phá thiên nhiên, đồng thời bảo vệ thiên nhiên.

- Đối với dịch vụ nhà hàng, đồ ăn: Thực phẩm được coi là nguồn lợi nhuận lớn cho người dân địa phương khi tổ chức du lịch. Tiêu chí chính đối với các nhà cung cấp thức ăn là chất lượng, độ tin cậy và số lượng thức ăn được cung cấp kèm theo dịch vụ ăn uống là chuỗi cung ứng và mạng lưới phân phối giữa các nhà cung cấp nhỏ và khách sạn. Các công ty du lịch nên tổ chức hành trình khám phá các điểm du lịch với món ăn địa phương, kèm theo đó là những bài học về sự khan hiếm đặc sản như hải sản, động vật...

- Đối với dịch vụ du lịch điểm đến: Trong chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch, dịch vụ du lịch điểm đến cung cấp cơ sở hạ tầng và dịch vụ. Chuỗi du lịch xanh là yêu cầu tất yếu trong cuộc sống hiện nay, đòi hỏi phải thay đổi chiến lược hoạt động của công ty du lịch từ đào tạo lao động, lựa chọn đối tác, thiết kế sản phẩm trong chuỗi. Phải tăng cường tuyên truyền thay đổi nhận thức về du lịch xanh và tạo sức ép để xây dựng chuỗi cung ứng du lịch xanh. Chính phủ cần xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật để đảm bảo chuỗi cung ứng du lịch xanh được vận hành; khuyến khích các cơ quan du lịch cũng thiết kế các chương trình du lịch xanh và du lịch có trách nhiệm. Các công ty du lịch và công ty du lịch có trách nhiệm tuân thủ và tham gia vào chuỗi cung ứng du lịch xanh.

>> Về bài báo: Thi Thu Hoai Nguyen, Thi Lua Pham, Thi Thu Hien Phan, Trong Thuy Than, Thi Quynh Anh Nguyen (2020). Impact of green supply chain practices on financial and non-financial performance of Vietnam’s tourism enterprises. Uncertain Supply Chain Management, 8(3), 481-494.

Link: http://growingscience.com/beta/uscm/3923-impact-of-green-supply-chain-practices-on-financial-and-non-financial-performance-of-vietnams-tourism-enterprises.html

- Nhóm tác giả:

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hoài, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN

TS. Nguyễn Thị Quỳnh Anh, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN

TS. Phan Thị Thu Hiền, Trường Đại học Ngoại thương

Ths. Phạm Thị Lụa, Trường Đại học Kinh tế và Công nghiệp Hà Nội

Trong đó, tác giả thuộc Trường ĐHKT - ĐHQGHN: 

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hoài: Giảng viên Khoa Kinh tế Chính trị, Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN. Bà đã tham gia thực hiện 2 đề tài trọng điểm cấp Nhà nước; 9 đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ và các cấp; chủ biên, đồng chủ biên và tham gia viết 8 giáo trình, sách chuyên khảo dành cho đào tạo đại học và sau đại học; công bố nhiều bài báo trên các tạp chí chuyên ngành trong nước và tạp chí quốc tế uy tín.  Hiện bà là thành viên Ban Biên tập tạp chí The Journal of Research in Social Sciences and Language (JSSAL) - CHLB Đức. Nghiên cứu của bà tập trung vào các hướng chính: Khủng hoảng tài chính toàn cầu; Toàn cầu hóa và mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế; An ninh kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

TS Nguyễn Thị Quỳnh Anh: Hiện là Giảng viên Bộ môn Thống kê và Phương phápNnghiên cứu Kinh tế, Khoa Kinh tế Phát triển - Trường ĐHKT.  Bà tốt nghiệp Tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế Phát triển tại Học viện Nông nghiệp Hà Nội năm 2014. TS. Nguyễn Thị Quỳnh Anh  đã tham gia nhiều đề tài nghiên cứu cấp cơ sở cũng như công bố nhiều bài báo trên các tạp chí chuyên ngành trong nước, với các hướng nghiên cứu chính: Nghiên cứu rủi ro, hành vi người sản xuất và tiêu dùng, Quản lý tài nguyên thiên nhiên.